Dự lễ trao tặng có Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật Nguyễn Văn Hùng; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể; các tác giả, thân nhân tác giả nhận giải thưởng.

Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật là hai giải thưởng cao quý nhất được Nhà nước ghi nhận, tôn vinh, trao tặng các văn nghệ sĩ, tác giả, đồng tác giả của các tác phẩm, công trình đặc biệt xuất sắc và có giá trị cao về văn học, nghệ thuật; có tác dụng lớn và lâu dài trong nhân dân; góp phần quan trọng và thiết thực phát triển văn học, nghệ thuật nước nhà; phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Qua quá trình xét tặng công tâm, khách quan, trách nhiệm cao của các cấp hội đồng, ngày 17-10-2022, Chủ tịch nước đã ký các quyết định tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước đợt này cho 128 tác giả, đồng tác giả.

Cụ thể, có 16 tác giả, cố tác giả có tác phẩm, cụm tác phẩm được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật và 112 tác giả, cố tác giả có tác phẩm, cụm tác phẩm được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước phát biểu tại lễ trao tặng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng nhiệt liệt biểu dương, chúc mừng những thành tựu to lớn mà đội ngũ văn nghệ sĩ Việt Nam đã đạt được trong những năm qua; nhiệt liệt chúc mừng các tác giả, thân nhân các tác giả có tác phẩm, cụm tác phẩm được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật dịp này. 

Chủ tịch nước nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm, trân trọng, khuyến khích, biểu dương và tạo mọi điều kiện để văn nghệ sĩ sáng tác được nhiều tác phẩm có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu văn hóa - tinh thần của nhân dân, góp phần xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. 

Chủ tịch nước nhấn mạnh, công tác xét tặng các giải thưởng được thực hiện với tinh thần tôn vinh những văn nghệ sĩ đã dâng hiến trọn đời cho cách mạng, cho nền văn học, nghệ thuật nước nhà, thấu hiểu sự sáng tạo đặc biệt, sự đóng góp vô giá và ảnh hưởng rộng lớn của các văn nghệ sĩ cho cách mạng và cho dân tộc, không được “bỏ sót” các tác phẩm thực sự có giá trị, không để các văn nghệ sĩ xứng đáng nhưng chưa được vinh danh. 

Nêu bật những đòi hỏi về phát huy mạnh mẽ sức mạnh con người Việt Nam, nền văn hóa Việt Nam - động lực và là nguồn lực nội sinh quan trọng cho phát triển bền vững, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng khẳng định, những nhà hoạt động và sáng tạo văn hóa, văn nghệ sĩ đóng vai trò then chốt đối với việc gìn giữ và phát triển văn hóa, là lực lượng trí thức tiêu biểu, bằng những sáng tạo nghệ thuật có khả năng định hướng về tư tưởng, thẩm mỹ và vun trồng các giá trị tiến bộ, nhân văn. Đất nước cần nhiều hơn nữa các tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, phản ánh được thực tiễn sinh động của đời sống xã hội, tầm vóc của công cuộc đổi mới ở mọi lĩnh vực, thúc đẩy một đời sống dân chủ lành mạnh, phản ánh vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam và khát vọng lớn lao của toàn dân tộc. 

“Hơn lúc nào hết, Tổ quốc và nhân dân đang rất cần sự dấn thân và lòng dũng cảm của văn nghệ sĩ. Bằng tâm thế sáng tạo, trách nhiệm và tâm huyết với sự nghiệp chung, trước những biến động của thời đại, các văn nghệ sĩ cần có bản lĩnh vững vàng và sự tỉnh táo để vượt qua những thách thức bên ngoài và vượt lên chính mình. Khám phá và phản ánh những chiều kích đa dạng của đời sống xã hội, khẳng định những dòng chảy chủ lưu, tích cực, đồng thời khám phá chiều sâu thế giới nội tâm của con người, giải mã các tầng nấc phong phú của cảm xúc, giải quyết xung đột về nhận thức của cuộc đấu tranh giữa cái tốt và cái xấu, cái cao thượng và thấp hèn, giữa phụng sự nhân dân bằng tình yêu, trách nhiệm và những toan tính lợi ích cá nhân vị kỷ…”, Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Đảng, Nhà nước và nhân dân tiếp tục tin tưởng, chờ đợi những tác phẩm văn học nghệ thuật mới, ngang tầm với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta, thông qua các hình thức văn học nghệ thuật đa dạng và phong phú, trực tiếp bồi đắp và nâng cao phẩm chất công dân, phẩm chất con người Việt Nam trong thời đại mới, lan tỏa, vun trồng các giá trị tốt đẹp, khơi dậy tinh thần lạc quan, niềm say mê lao động, trách nhiệm, kỷ luật, sáng tạo, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc. 

Nhân dịp này, Chủ tịch nước đề nghị các cơ quan, tổ chức, bộ, ngành, địa phương tiếp tục nhận thức sâu sắc về vai trò của văn hóa, văn học, nghệ thuật và của văn nghệ sĩ trong phát triển văn học, nghệ thuật và xây dựng nền văn hóa Việt Nam; tiếp tục tập hợp, đoàn kết lực lượng văn nghệ sĩ người Việt Nam, kịp thời tôn vinh, biểu dương các văn nghệ sĩ có nhiều thành tựu, cống hiến cho đất nước; chú trọng thiết lập môi trường dân chủ, tôn trọng đặc trưng sáng tạo nghệ thuật, mở rộng biên độ tự do trong sáng tác hơn nữa, phát huy tài năng văn học, nghệ thuật; chăm lo đời sống của văn nghệ sĩ, để văn nghệ sĩ có thể sống được với nghề, bằng tài năng và sự cống hiến. 

Trong đó, việc khuyến khích các văn nghệ sĩ trẻ dấn thân vào thực tiễn rộng lớn, sinh động của đời sống xã hội, khám phá những vẻ đẹp con người Việt Nam; đổi mới tư duy sáng tạo, tìm kiếm những thủ pháp nghệ thuật mới mẻ nhằm truyền tải một cách thuyết phục chiều sâu tư tưởng và nhân văn, phù hợp với giới trẻ, hấp dẫn được công chúng, đưa văn hóa truyền thống đi cùng với thời đại, lan tỏa tình yêu cuộc sống và những khát vọng đẹp đẽ là nhiệm vụ đặc biệt. 

Các cơ quan cần nghiên cứu, xây dựng những cơ chế hiệu quả để quảng bá, giới thiệu các tác phẩm hay, xuất sắc đến với công chúng trong và ngoài nước. Thông qua văn học, nghệ thuật, nâng cao sức hấp dẫn của bản sắc văn hóa dân tộc; tiếp thu, tiếp biến có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại; góp phần phát huy sức mạnh văn hóa, con người Việt Nam; đưa hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam ra với thế giới, đồng thời xây dựng Việt Nam trở thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu văn hóa quốc tế. 
 

Mỗi sáng tác đều thấm đượm tình yêu quê hương, đất nước PGS.TS.NSND Ứng Duy Thịnh - Giải thưởng Hồ Chí Minh với tác phẩm kịch múa “Đất nước” (đồng biên đạo múa), sách “Con đường dân gian đến sáng tạo múa chuyên nghiệp”, kịch múa “Ngọn lửa” (biên đạo múa): Nghệ sĩ nhân dân Ứng Duy Thịnh. Trong quá trình hoạt động nghệ thuật, đối với tôi, đây có lẽ là những khoảnh khắc cảm xúc mạnh mẽ nhất, vinh dự nhất, vui sướng nhất. Những sáng tác của tôi đều dựa trên nền tảng tình yêu quê hương, đất nước, cuộc sống, gia đình, đồng đội, đặc biệt là tình yêu đối với hiện thực các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Các tác phẩm của tôi là sự rung cảm với hiện thực và chỉ có hiện thực cùng sự lao động sáng tạo của người nghệ sĩ mới tạo nên vẻ đẹp, giá trị trong những tác phẩm để lan tỏa, chinh phục khán giả. Bà Lê Anh Thúy - vợ cố nhạc sĩ Hồng Đăng - Giải thưởng Hồ Chí Minh với cụm tác phẩm “Lênh đênh”, “Đêm hành hương về huyền thoại”, “Buổi tối chuyện một căn nhà nhỏ”, “Khao khát”, “Gửi một câu hát cho Tokyo”: Giải thưởng Hồ Chí Minh là sự ghi nhận đóng góp của nhạc sĩ Hồng Đăng với âm nhạc và nghệ thuật. Tiếc là nhạc sĩ đã không còn để trực tiếp nhận giải thưởng cao quý này. Hiện nay, gia đình đã và đang phối hợp với Hội Nhạc sĩ Việt Nam và các tổ chức khác để tập hợp những tác phẩm, bài viết của nhạc sĩ in sách, đồng thời tổ chức các hoạt động để lan tỏa các tác phẩm giá trị của nhạc sĩ tới công chúng. Tôi rất vinh dự và xúc động khi nhận giải thưởng cao quý của Nhà nước. Với thế hệ trẻ như chúng tôi, giải thưởng này là một sự khích lệ, cổ vũ lớn lao trên con đường lao động nghệ thuật, thúc đẩy tôi và các văn nghệ sĩ trẻ tiếp tục sáng tác, cống hiến. Với cương vị là Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam, tôi sẽ cố gắng hết mình để tạo ra không gian cho các tài năng trẻ thử sức, sáng tạo và thể hiện đam mê với nghệ thuật, có những tác phẩm ý nghĩa cho cộng đồng, xã hội.