Theo các quy định hiện hành, những tuyến phố cũ của Thủ đô vốn được định hướng bảo tồn không gian kiến trúc truyền thống; các công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ được hạn chế bởi chiều cao, số tầng cũng như mật độ xây dựng để gìn giữ bản sắc đô thị.

Những tuyến phố cũ của Thủ đô vốn được định hướng bảo tồn không gian kiến trúc truyền thống

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, do nhu cầu về không gian sinh sống và kinh doanh ngày càng tăng, nhiều công trình vốn là nhà ở riêng lẻ nằm trên các tuyến phố cũ lại được đầu tư xây dựng có quy mô, mật độ xây dựng, chiều cao lớn; thậm chí nhiều công trình còn vượt quá số tầng được phép xây dựng. Chính những điều đó đã “vô tình” phá vỡ đi quy hoạch, kiến trúc chung của các khu phố cũ và đặt ra những thách thức trong công tác quản lý.

Công trình số 140 Phó Đức Chính có chiều cao nổi bật trên tuyến phố so với nhiều ngôi nhà ở nơi đây

Theo cộng đồng, người dân cho biết: Hiện nay, trên tuyến phố Phó Đức Chính, công trình có địa chỉ số 140 Phó Đức Chính đang được chủ đầu tư tiến hành thi công xây dựng và dần đi vào hoàn thiện với quy mô khoảng 8 tầng + tum thang máy; trong đó tầng trên cùng là tầng lửng có diện tích chiếm hơn 2/3 diện tích sàn mái tầng dưới. Công trình này có mật độ xây dựng lớn khi không để khoảng cách tối thiểu và cần thiết với những ngôi nhà liền kề.

Ngôi nhà ở địa chỉ số 81 Trúc Bạch cũng có chiều cao vượt trội hơn rất nhiều các ngôi nhà trên cùng tuyến phố

Tiếp đến, ở trên phố Trúc Bạch, ngôi nhà ở địa chỉ số 81 Trúc Bạch cũng có chiều cao vượt trội hơn rất nhiều các ngôi nhà trên cùng tuyến phố. Ngôi nhà đang được dần đi vào hoàn thiện với quy mô khoảng 7 tầng, mật độ xây dựng 100%; với chiều cao nổi trội, ngôi nhà này có kiến trúc khác biệt hoàn toàn với những ngôi nhà liền kề khi chỉ có chiều cao khoảng 3 – 4 tầng.

Ở trên phố Ngũ Xã, công trình xây dựng địa chỉ số 29 Ngũ Xã được đầu tư xây dựng với quy mô khoảng 6 tầng và đang tiếp tục được xây dựng lên cao; mật độ xây dựng gần như toàn bộ diện tích, không để khoảng cách cần thiết với những ngôi nhà liền kề.

Ngôi nhà địa chỉ số 103-A4 Lạc Chính đang được cải tạo, sửa chữa mặt trước và mặt sau

Không chỉ có những công trình đang thi công xây dựng mà trên nhiều tuyến phố cũ cũng có những ngôi nhà đang được cải tạo, sửa chữa thay đổi kết cấu, xây dựng tăng chiều cao, cơi nới mở rộng không gian để tăng diện tích sử dụng. Như ở trên Lạc Chính, ngôi nhà địa chỉ số 103-A4 Lạc Chính đang được cải tạo, sửa chữa, thay đổi thiết kế mặt trước và mặt sau của ngôi nhà; cả 2 mặt đều được thay đổi kết cấu, cơi nới mở rộng không gian; từ tầng thứ 4 trở lên, các tầng mặt phía sau đều được cơi nới và mở rộng.

Ngôi nhà địa chỉ số 29 Châu Long cũng đang được cải tạo, sửa chữa phần mặt trước

Tương tự, trên phố Châu Long, ngôi nhà địa chỉ số 29 Châu Long cũng đang được cải tạo, sửa chữa, cơi nới phần mặt trước của ngôi nhà để tăng diện tích sử dụng không gian các tầng. Tầng trên cùng cũng được sửa chữa, xây dựng thêm các phần để tăng diện tích sử dụng.

Phố cũ có quy hoạch chi tiết

Vốn là nơi lưu giữ nhiều yếu tố truyền thống văn hóa, lịch sử của Thủ đô Hà Nội, các tuyến phố cũ cũng đã có những quy hoạch chi tiết, cụ thể ngày 13/8/2015, UBND TP Hà Nội đã có văn bản số 24/2015/QĐ-UBND về việc quyết định ban hành quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc khu phố cũ Hà Nội.

Theo đó, những tuyến phố như Phó Đức Chính, Trúc Bạch, Ngũ Xã, Lạc Chính, Châu Long... đều là những tuyến phố cũ của Thủ đô. Với tuyến phố Phó Đức Chính thì công trình nhà ở riêng lẻ được quy định xây dựng mặt trước công trình có số tầng từ 3 – 5 tầng (tương đương 12 – 20 mét), mặt sau của công trình có số tầng từ 4 – 6 (tương đương 16 – 22 mét), khoảng lùi của lớp mặt sau so với lớp mặt trước từ 3 – 6 mét.

Còn về tuyến phố Trúc Bạch, công trình nhà ở riêng lẻ được quy định xây dựng mặt trước công trình có số tầng từ 3 – 5 tầng (tương đương 12 – 20 mét), mặt sau của công trình có số tầng từ 4 – 6 (tương đương 16 – 22 mét), khoảng lùi của lớp mặt sau so với lớp mặt trước từ 3 – 6 mét.

Tuyến phố Ngũ Xã, công trình nhà ở riêng lẻ được quy định xây dựng mặt trước công trình có số tầng từ 3 – 5 tầng (tương đương 12 – 20 mét), mặt sau của công trình có số tầng từ 5 – 7 (tương đương 20 – 26 mét), khoảng lùi của lớp mặt sau so với lớp mặt trước từ 3 – 6 mét.

Giải pháp quản lý quy hoạch, kiến trúc

Để góp phần đảm bảo quản lý quy hoạch, kiến trúc của những tuyến phố cũ, trước hết cần gắn với mục tiêu bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và bản sắc riêng của phố cũ Hà Nội; đảm bảo hài hòa nhu cầu phát triển không gian sinh sống, kinh doanh hiện nay.

Nâng cao vai trò tham gia giám sát của cộng đồng, cộng đồng dân cư, người dân; đồng thời phối hợp với những cơ quan, đơn vị có liên quan tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao kiến thức, những nội dung liên quan đến việc thi công xây dựng tới chủ các công trình, chủ đầu tư.

Chính quyền địa phương cần tích cực hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp xây dựng sai phép, vượt phép, vượt quy hoạch. Công tác này cần được triển khai thường xuyên, đồng bộ.