Ba người đã được tách khỏi phòng xét xử để đảm bảo lấy lời khai khách quan, bao gồm cựu Cục trưởng Lãnh sự, Bộ Ngoại giao là Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Trưởng phòng Chính trị hậu cần, Cục An ninh điều tra, Bộ Công an là Hoàng Văn Hưng, và Giám đốc Công ty Cổ phần xây dựng Thái Hoà là Trần Minh Tuấn.

Cựu cục trưởng Lãnh sự Nguyễn Thị Hương Lan rời phiên tòa trong ngày xét xử đầu tiên, chiều 11/7. Ảnh: Ngọc Thành

Bị cáo Đào Minh Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Vijasun, khai về động cơ và nguyên nhân đưa hối lộ, cho biết bị các cán bộ các bộ ngành ép đến mức cực đại. Ông Dương cho hay ban đầu đã nộp hồ sơ xin tổ chức chuyến bay tại 5 Bộ theo quy định, nhưng liên tục gặp khó khăn do Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao và Bộ Giao thông Vận tải không làm việc với ông. Ông cảm thấy bức xúc với tình hình này và gọi Cục Bảo hộ công dân là "cục hành dân". Tuy nhiên, ông bị chủ tọa ngắt lời và yêu cầu khai báo trọng tâm.

Tiếp theo, ông Dương tiết lộ rằng ông đã phải chuyển hướng xin cấp phép tại Cục quản lý Xuất nhập cảnh thông qua bị cáo Vũ Anh Tuấn (cựu Phó phòng tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ công an) và bị cáo Phạm Trung Kiên (thời điểm đó là thư ký thứ trưởng Bộ Y tế). Tuy nhiên, việc xin cấp phép ở hai cơ quan này cũng không dễ dàng vì ông Dương luôn bị hai cán bộ này "quát tháo, ép đưa tiền".

Ông Dương, Chủ tịch VijaSun, cho biết bị cáo Kiên yêu cầu ông trả 150 triệu đồng cho mỗi chuyến bay nếu muốn được cấp phép, và ông Vũ Anh Tuấn nói ông cũng không muốn nhận tiền, nhưng nếu không đưa tiền thì sếp anh ấy không ký, và do đó không thể bay được.

Bị cáo Phạm Trung Kiên. Ảnh: Ngọc Thành

Trong lúc trả lời thẩm vấn, bị cáo Vũ Minh Thắng, Giám đốc Công ty Thuận An, cho biết sau 8 lần gặp khó khăn từ Cục Lãnh sự, công ty của ông mới được cấp phép chuyến bay đầu tiên vào ngày 23/10/2021. Ông Thắng cung cấp hối lộ trị giá 600 triệu đồng cho Cục trưởng Lãnh sự để mọi việc suôn sẻ. Sau đó, ông nhận được điện thoại từ Kiên và Tuấn, yêu cầu gặp để "nói chuyện".

Bị cáo Vũ Minh Thắng. Ảnh: Phạm Dự

Ông Thắng cho biết rằng ông Vũ Anh Tuấn nói rõ rằng ông phải trả 150 triệu đồng cho mỗi chuyến bay để báo cáo lên sếp mới được cấp phép, và Kiên cũng đưa ra yêu cầu tương tự. Do đó, ông Thắng đã chuyển 300 triệu đồng cho Kiên và 150 triệu đồng cho Tuấn.

Chủ tịch VijaSun khai về "nỗi khổ" xin cấp phép chuyến bay

Theo cáo trạng, Thắng đã trả tổng cộng 2,1 tỷ đồng trong hối lộ. Khác với một số chủ doanh nghiệp khác cho biết bị gặp khó khăn, bị cáo Nguyễn Thị Dung Hạnh, Giám đốc Công ty G1, khai không gặp vấn đề tương tự. Mọi hồ sơ của bà Hạnh đều được thuận lợi nhờ sự giúp đỡ của ông Lê Dũng, cựu Chánh văn phòng Bộ Ngoại giao.

Sau khi tổ chức thành công chuyến bay, bà Hạnh đã tự tìm hiểu và chủ động đưa quà cảm ơn, nhưng bị các quan chức Bộ Ngoại giao từ chối. Do đó, mỗi lần đưa tiền, bà Hạnh đặt trong một túi và trên đó có một số vật phẩm khác.

Bị cáo Dung Hạnh đến rời xe thùng trong sáng 11/7. Ảnh: Ngọc Thành

Chủ tọa xét xử hỏi bà Hạnh rằng nếu không gặp khó khăn thì tại sao lại đưa tiền. Bà Hạnh cho rằng đó chỉ là sự cảm ơn. Bà cảm thấy áy náy vì mọi người đều phải làm việc vất vả, do đó bà tự nguyện đưa tiền. Theo cáo trạng, sau khi được cấp phép cho 12 chuyến bay, bà Hạnh đã trả 3,1 tỷ đồng hối lộ cho 6 cá nhân.

Văn phòng Kiểm sát Tối cao xác định rằng các chuyến bay giải cứu thông qua hình thức người dân tự nguyện trả phí toàn bộ (combo) đã được thực hiện từ tháng 10/2020. Các doanh nghiệp có nhu cầu tổ chức phải xin chủ trương của UBND cấp tỉnh hoặc thành phố nơi thực hiện cách ly công dân về nước. Sau đó, hồ sơ được gửi về Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao để đơn vị này tổng hợp và lấy ý kiến từ 5 bộ (Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Quốc phòng).

Từ đầu năm 2020 đến giữa năm 2021, Bộ Ngoại giao đề xuất Chính phủ phê duyệt 372 chuyến bay combo. Để có sự "bôi trơn" trong việc thực hiện các chuyến bay, một nhóm gồm 20 doanh nghiệp và hơn 100 pháp nhân đã tăng giá vé và tạo thêm các chi phí phát sinh để "vẽ" với khách hàng có nhu cầu về nước giữa đại dịch.