Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương vừa ban hành cáo trạng, truy tố ra trước Toà án quân sự Thủ đô Hà Nội để xét xử các bị can: Hồ Anh Sơn, thượng tá, cựu Phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự; Nguyễn Văn Hiệu, đại tá, cựu Trưởng phòng Trang bị Vật tư; Ngô Anh Tuấn, thiếu tá, Trưởng phòng Tài chính; Lê Trường Minh, thiếu tá, cựu Trưởng ban Hóa dược (thuộc Học viện Quân y); Trịnh Thanh Hùng, Phó vụ trưởng Vụ Các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH&CN; Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á; Vũ Đình Hiệp, Phó Tổng giám đốc, về các tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".

Phan Quốc Việt và cựu thượng tá Hồ Anh Sơn

Cáo trạng xác định, khi dịch COVID-19 có dấu hiệu lây lan, Ban Giám đốc Học viện Quân Y (HVQY) có công văn gửi Bộ KH&CN về việc "đề xuất nhiệm vụ phát triển kit chẩn đoán viêm phổi do vi rút corona". Sau khi được bộ ban ngành duyệt Đề tài, từ tháng 1/2020, Trịnh Thanh Hùng đã thông đồng với Phan Quốc Việt và Hồ Anh Sơn, đưa Công ty Việt Á vào tham gia.

Cả 3 đã gian dối, đưa bộ kit do Việt Á cung cấp (không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu của HVQY) đi thử nghiệm tại Viện VSDTTƯ và sử dụng sản phẩm này để nghiệm thu giai đoạn 1 của Đề tài và nghiệm thu Đề tài.

Sai phạm này của các bị can gây thiệt hại gần 18,5 tỷ đồng ngân sách Nhà nước. Đồng thời, tạo điều kiện cho Việt Á sản xuất, mua bán với các đơn vị y tế tại nhiều địa phương.

Phó giám đốc Học viện được cấp dưới chia tiền 'hoa hồng'?

Một sai phạm khác trong vụ án được cơ quan tố tụng xác định là Học viện Quân y mua kit xét nghiệm của Công ty Việt Á với giá cao trong quá trình chống dịch tại Bắc Ninh, Bắc Giang và TP HCM.

Thượng tá Hồ Anh Sơn

Theo đó, năm 2021, khi được giao nhiệm vụ về Bắc Ninh, Bắc Giang chống dịch, Trung tướng Đỗ Quyết, cựu Giám đốc Học viện Quân Y, ký văn bản, đề nghị và được Bộ Quốc phòng đồng ý cho dùng hơn 7,2 tỷ đồng để mua 220 bộ kit (loại 96 test/bộ) với giá 33 triệu đồng/bộ (tương đương 343.750 đồng/test).

Tuy nhiên, Học viện Quân y không đấu thầu theo quy định mà tiến hành mua chỉ định thầu từ Công ty Việt Á với giá hơn 9,5 tỷ đồng, cao hơn 2,2 tỷ so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.

Tháng 7/2021, phía Học viện Quân Y thanh toán hơn 5,1 tỷ đồng cho Việt Á, người của công ty đã chi "hoa hồng" cho các bị can: Hồ Anh Sơn 344 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn 148 triệu đồng; Nguyễn Văn Hiệu 492 triệu đồng. Riêng Hiệu sau đó đưa cho Thiếu tướng Hoàng Văn Lương, Phó giám đốc Học viện, 50 triệu đồng, nói "quà do các công ty bán vật tư y tế bồi dưỡng".

Đối với lần cử đi chống dịch tại TP.HCM, Học viện Quân Y đề nghị Bộ Quốc phòng cho dùng hơn 17,5 tỷ đồng mua 390 bộ kit (tương ứng 37.440 test xét nghiệm) của Công ty Việt Á. Viện kiểm sát cho rằng, trị hợp đồng sau đó được nâng lên 77.280 test tương ứng hơn 32,2 tỷ đồng (cao hơn 14,6 tỷ so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng).

Sau khi nhận tiền thanh toán, Phó tổng giám đốc Việt Á đã mang hơn 3 tỷ đồng tiền "hoa hồng" đưa cho bị can Nguyễn Văn Hiệu; cho Ngô Anh Tuấn 921 triệu. Nhận tiền từ Việt Á, ông Hiệu chia lại cho Hồ Anh Sơn hơn 2 tỷ đồng; cho Trung tướng Nguyễn Viết Lượng, khi đó là Phó giám đốc Học viện Quân Y, 200 triệu đồng; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương 100 triệu đồng và cho Ngô Anh Tuấn 300 triệu đồng.

Tổng cộng, phía Việt Á đã chi hơn 7,1 tỷ đồng "hoa hồng" cho nhóm sĩ quan Học viện Quân y

Trong vụ án, ngoài 4 cựu sĩ quan đã bị truy tố, Viện kiểm sát Quân sự Trung ương cho rằng, Trung tướng Đỗ Quyết; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương do tin tưởng cấp dưới trong nghiên cứu, thực hiện đề tài và đấu thầu mua kit nên chưa kịp thời phát hiện, ngăn chặn vi phạm.

Cá nhân Thiếu tướng Hoàng Văn Lương do tin tưởng, không xem biên bản bàn giao do Công ty Việt Á soạn thảo và Hồ Anh Sơn trình ký nên đã ký vào biên bản bàn giao này.

Tương tự là Thiếu tướng Lê Bách Quang, Chủ tịch các Hội đồng do tin tưởng kết quả nghiên cứu của HVQY, kết quả kiểm nghiệm của Viện VSDTTƯ và ý kiến của các thành viên trong Hội đồng nên thông qua nghiệm thu giai đoạn 1 và nghiệm thu Đề tài.

Viện kiểm sát Quân sự Trung ương đánh giá, hành vi của các tướng lĩnh nêu trên có dấu hiệu của tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Tuy nhiên, do thời hạn điều tra vụ án đã hết, Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng tách sai phạm của những người này để thu thập thêm chứng cứ, đánh giá đúng mức độ sai phạm và xem xét trong cùng vụ án khác.

Ngoài ra, một số đơn vị khác trong Quân đội trực tiếp hoặc gián tiếp mua kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á, như: Cục Quân y; Viện Y học dự phòng Quân đội; Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga; Bệnh viện Quân y 175; Cục Hậu cần Quân khu 5; Bệnh Viện Quân y 4/Quân khu 4; Bệnh viện Quân y 211/Quân đoàn 3; Bệnh viện Quân y 120/Quân khu 9 và Bệnh viện 87/Tổng cục Hậu cần, Thanh tra trong Quân đội tiến hành thanh tra nội dung này theo chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng. Do vậy, Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng ra Quyết định tách tài liệu để chờ kết quả thanh tra, nếu có sai phạm sẽ xem xét xử lý.

Tại kỳ họp thứ 12 diễn ra tháng 3/2022, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kết luận về việc xem xét kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y các nhiệm kỳ 2015 - 2020, 2020 - 2025.

Theo đó, Ủy ban Kiểm tra Trung ương nhận thấy: Ban thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc của cấp ủy; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, giám sát để một số cán bộ, lãnh đạo Học viện vi phạm các quy định khi đề xuất, thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ cấp quốc gia, nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19 và việc mua sắm vật tư, kít xét nghiệm từ Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á.

Trung tướng Nguyễn Viết Lượng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy; trung tướng Đỗ Quyết, Phó bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện; thiếu tướng Hoàng Văn Lương, Uỷ viên Ban thường vụ Đảng ủy, Phó giám đốc Học viện kiêm Giám đốc Viện Nghiên cứu Y Dược học Quân sự; thượng tá Sơn, đại tá Hiệu và lãnh đạo, cán bộ một số đơn vị thuộc Học viện cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của Ban thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y.