Quảng cáo một đằng, chất lượng một nẻo

Những năm gần đây, thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam là mảnh đất màu mỡ để nhiều doanh nghiệp tập trung vào sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp phân phối thực phẩm chức năng có dấu hiệu làm ăn chụp giật, cố tình quảng cáo sai sự thật, quảng cáo thực phẩm như thần dược khiến nhiều người mua phải sản phẩm kém chất lượng, thậm chí độc hại cho sức khỏe.

Chính việc quảng cáo quá mức và tần suất xuất hiện liên tục cũng như sự lập lờ tên gọi, bao bì sản phẩm giữa thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh đã tác động không nhỏ tới ý thức của người tiêu dùng khiến nhiều người hiểu lầm, sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để mua thực phẩm chức năng sử dụng thường xuyên.

Công ty Cổ phần Thảo dược Mộc Can (địa chỉ tại số 21/71 phố Đỗ Quang, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, tp Hà Nội)

Nhiều bác sĩ tại Bệnh viện K cho biết, bệnh viện đã phải tiếp nhận khá nhiều trường hợp bệnh nhân bị ung thư tới khám ở giai đoạn cuối, khi khối u đã lớn và di căn nhiều nơi trong cơ thể. Mặc dù phát hiện bệnh sớm nhưng không vào bệnh viện điều trị ngay mà sử dụng thực phẩm chức năng với kỳ vọng rằng các loại thực phẩm chức năng này có thể loại trừ, ngăn chặn sự phát triển của khối u.

Thậm chí, có người bệnh đang điều trị bằng thuốc tại bệnh viện nhưng khi nghe những quảng cáo “có cánh” đã bỏ thuốc quay sang dùng thực phẩm chức năng, làm mất đi cơ hội điều trị. Tại Trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng (Bệnh viện Bạch Mai) thường xuyên tiếp nhận điều trị bệnh nhân bị dị ứng thực phẩm chức năng do sử dụng tràn lan, thiếu sự chỉ dẫn cần thiết của thầy thuốc. Điều đáng lo ngại, do nhiều thực phẩm chức năng đang quảng cáo quá mức với công dụng như thần dược khiến người tiêu dùng cả tin, lầm tưởng và chịu cảnh “tiền mất, tật mang”.

Thời gian qua, tòa soạn Chất lượng Việt Nam (VietQ.vn) nhận được phản ánh của bạn đọc về việc nhiều sản phẩm thực phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khoẻ do Công ty Cổ phần Thảo Dược Mộc Can (địa chỉ tại số 21/71 Phố Đỗ Quang, Phường Trung Hoà, Quận Cầu Giấy, TP Hà Nội) quảng cáo với nhiều thông tin sai sự thật, không đúng công dụng sản phẩm đã được cấp phép và gây nhầm lẫn với thuốc chữa bệnh.

Sản phẩm Trà Cao Giảo Cổ Lam Mộc Can quảng cáo có khả năng điều trị viêm phế quản. Đây là thông tin sai sự thật, chưa được kiểm chứng bởi cơ quan chuyên môn.

Trên website thaoduocmoccan.com và một số nền tảng internet, sản phẩm Trà Cao Giảo Cổ Lam Mộc Can được quảng cáo có công dụng "Điều hòa huyết áp, phòng ngừa và cải thiện các vấn đề về tim mạch; Giúp hạ đường huyết, tăng bài tiết insulin, tăng độ nhạy cảm của tế bào với insulin và phòng ngừa các biến chứng của bệnh tiểu đường; Giảm đường huyết, ngăn ngừa các biến chứng của đái tháo đường; Giúp giảm mỡ máu, giảm cholesterol xấu, ngăn ngừa xơ vữa mạch máu, tăng cholesterol tốt, hỗ trợ quá trình lưu thông máu lên não; Ngăn ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não; Tăng cường máu lên não, ngăn chứng lú lẫn ở người lớn tuổi; Bảo vệ gan bằng cơ thế tăng cường đào thải độc tố và tái tạo tế bào gan; Chống oxy hóa, tăng cường khả năng miễn dịch, nâng cao sức khỏe; Hỗ trợ giảm cân, chống lão hóa da cho phái nữ; Hỗ trợ điều trị đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, giúp thư giãn đầu óc, giảm căng thẳng, mệt mỏi; Điều trị sự thèm ăn, ho, viêm phế quản mãn tính, đau dạ dày mãn tính, đau và sưng (viêm), loét, táo bón, sỏi mật, béo phì, ung thư". Tuy nhiên, nội dung quảng cáo có nhiều điểm sai sự thật, không đúng với bản chất, công dụng thực tế của sản phẩm.

Một sản phẩm khác là Trà Dây Thìa Canh Mộc Can cũng được quảng cáo "giúp hạ và ổn định đường huyết, hỗ trợ điều trị đái tháo đường tuyp 1 và tuyp 2; Phối hợp với các loại thuốc điều trị đặc hiệu giúp nâng cao khả năng kiểm soát và ổn định đường huyết; Phòng ngừa, hạn chế tiến triển biến chứng đái tháo đường; Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ; Tăng cường hoạt lực của tuyến tụy, kích thích tuyến tụy tiết hoạt động tự nhiên trở lại...". Hay như sản phẩm Viên giảo cổ lam Mộc Can được quảng cáo có công dụng "phòng ngừa các biến chứng về tim mạch, tai biến, đột quỵ, phòng ngừa các biến chứng của bệnh tiểu đường, ngăn sự hình thành, kìm hãm sự phát triển của khối u một cách rõ rệt".

Các sản phẩm Mộc Can được "vẽ" thêm nhiều công dụng dù không có bằng chứng khoa học hay kết quả kiểm nghiệm nào chứng minh.

Mặc dù quảng cáo các sản phẩm với vô số các công dụng từ hỗ trợ chức năng đến điều trị bệnh, tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, sản phẩm của Công ty Cổ phần Thảo dược Mộc Can chỉ là thực phẩm thường và thực phẩm chức năng. Cả hai dạng sản phẩm này đều không có chức năng điều trị bệnh hay ngăn ngừa ung thư, đột quỵ như quảng cáo. Trên thực tế, cũng chưa có một cơ quan y tế nào công nhận các công dụng này của sản phẩm do Công ty Cổ phần Thảo dược Mộc Can.

Người dùng nên cẩn trọng

Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 hướng dẫn Luật An toàn thực phẩm quy định: “Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Health Supplement, Dietary Supplement) là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể con người, giảm nguy cơ mắc bệnh”.

Còn theo Mục b, Khoản 3 và Điều 3, Khoản 4, Nghị định số 181/2013/NĐ-CP Hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo 2012 thì các đơn vị phân phối, tiếp thị phải: b) Khuyến cáo sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Không được quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc.

PGS. TS Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm cho biết, việc lừa dối quảng cáo thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe có tác dụng như thuốc chữa bệnh là hành vi bất chấp luân thường đạo lý. Vì lợi nhuận mà họ sẵn sàng lừa dối, kể cả những người bệnh đang ở hoàn cảnh cực kỳ khó khăn.

Theo ông Phong, các sản phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng chỉ mang tính hỗ trợ. Vì thế, tất cả quảng cáo về công dụng thần kỳ, gây hiểu lầm là thuốc chữa bệnh đều là quảng cáo "nổ" vi phạm quy định. Với những trường hợp như vậy, Cục An toàn thực phẩm đăng tải thông tin công khai, khuyến cáo người tiêu dùng trong khi cơ quan chức năng đang xử lý, người dân không mua, sử dụng các sản phẩm quảng cáo sai sự thật.

Ông Phong cũng khuyến cáo, tất cả sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe quảng cáo trên mạng xã hội dùng thư tín bệnh nhân, hình ảnh cơ sở y tế, danh nghĩa cơ quan y tế, hình ảnh bác sĩ, có công dụng chữa bệnh nọ bệnh kia hoàn toàn sai sự thật, tuyệt đối không mua. Các sản phẩm quảng cáo tràn lan và "thổi phồng" như thuốc chữa bệnh hiện nay gồm: sản phẩm hỗ trợ điều trị ung thư, tai biến mạch máu não, bệnh thận, gan..., thậm chí quảng cáo phải dùng vài tháng mới thấy tác dụng, chính thời gian này đã cướp mất cơ hội được chữa bệnh kịp thời của bệnh nhân.

Từ những phân tích trên, có thể thấy, việc quảng cáo sản phẩm của Công ty Cổ phần Thảo dược Mộc Can đang có dấu hiệu vi phạm quy định về quảng cáo sản phẩm thực phẩm chức năng, dễ khiến người tiêu dùng lầm tưởng về công dụng, chất lượng thực sự của sản phẩm.

Đối với những thông tin phản ánh về việc quảng cáo sản phẩm của Công ty Cổ phần Thảo dược Mộc Can sai sự thật, không giống với nội dung công dụng đã được cấp phép bởi cơ quan y tế, dư luận không khỏi thắc mắc nếu chất lượng sản phẩm không đúng như quảng cáo, Công ty Cổ phần Thảo dược Mộc Can có chịu trách nhiệm? Vì sao các sản phẩm được cấp phép là thực phẩm chức năng nhưng lại được phòng khám quảng cáo như thuốc chữa bệnh? Đây có phải là chiêu trò để trục lợi trên niềm tin của người tiêu dùng?

Về vấn đề này, đề nghị Thanh tra Bộ Y tế vào cuộc xác minh, xử lý theo quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.

Chất lượng Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin về sự việc !