Ngày 21/7, Bộ Tài chính đã trình báo cáo kết quả thí điểm kiểm tra quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa tại tỉnh Quảng Ninh năm 2022. Đoàn kiểm tra gồm đại diện Bộ Tài chính, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cùng Ban Tôn giáo Chính phủ thuộc Bộ Nội vụ.
Quảng Ninh là một tỉnh đa dạng với hơn 450 di tích lịch sử - văn hoá đa phần do các nhà sư trụ trì quản lý. Trong số này, có 5 khu di tích quốc gia đặc biệt, trong đó Khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử nổi tiếng, thu hút hơn 2 triệu lượt du khách mỗi năm và được báo cáo thu nhập từ công đức là 3,7 tỷ đồng trong năm 2022.
    |
 |
| Phật tử hành lễ trước chùa Đồng, Yên Tử vào Lễ hội xuân Yên Tử đầu 2023. Ảnh: Giang Huy |
Tuy nhiên, kết quả kiểm tra đã tiết lộ sự thấp hơn của số tiền công đức báo cáo tại Yên Tử so với các di tích khác trên tỉnh. Điều này đã gây nghi ngờ về tính khách quan trong việc tiếp nhận và kiểm đếm tiền công đức tại đây. Báo cáo của Bộ Tài chính cũng đề cập đến việc các di tích thường chỉ báo cáo nguồn thu từ khoản tiền trong hòm công đức, trong khi một số khoản công đức khác dưới hình thức đặt lễ, chuyển khoản lại không được đề cập đến.
Yên Tử, trong khoảng thời gian từ 2007 đến tháng 4/2023, báo cáo tổng thu tiền hòm công đức là 287 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với tổng chi là 638 tỷ đồng. Năm 2022, tổng thu của các di tích trên tỉnh là gần 71 tỷ đồng, không tính các khoản công đức và tài trợ khác. Số liệu này chỉ bằng 40-60% so với năm 2019, trước khi xảy ra dịch Covid-19. Đáng chú ý là trong 4 tháng đầu năm nay, tổng số thu đạt 61 tỷ đồng, gần bằng tổng số thu cả năm 2022.
Theo Bộ Tài chính, việc chỉ mới tổng hợp từ một phần nhỏ các báo cáo và vẫn còn trên 50 di tích không có số liệu báo cáo thu chi, trong đó có chùa Ba Vàng ở Uông Bí, đã tạo nên những nghi vấn và đòi hỏi sự kiểm tra tổng thể về quản lý tiền công đức tại các di tích và đình chùa trên toàn quốc. Điều này là cần thiết để đánh giá đầy đủ về hoạt động này và tạo ra sự minh bạch trong việc quản lý tiền công đức.
|
 |
| Hơn 50.000 người đổ về chùa Ba Vàng sáng mùng 8 Tết năm nay để khai hội. Ảnh: Chùa Ba Vàng |
Dựa trên số thu 4 tháng đạt 61 tỷ đồng và việc báo cáo chưa hoàn chỉnh, Bộ Tài chính ước tính tổng công đức tài trợ tại các di tích ở Quảng Ninh trong năm 2023 sẽ vượt 180 tỷ đồng.
Tình hình thực tế tại Quảng Ninh cho thấy, nhu cầu của người dân trong việc công đức và tài trợ cho các di tích và xã hội rất lớn. Tuy nhiên, việc không có báo cáo đánh giá tổng thể về hoạt động này trên cả nước đã làm nảy sinh những câu hỏi và nghi ngờ. Do đó, việc kiểm tra tổng thể về quản lý tiền công đức tại các di tích và đình chùa trên toàn quốc là điều cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong quản lý nguồn thu này.
Hiện nước ta có hơn 54.000 di tích lịch sử - văn hóa và hàng năm tổ chức khoảng 9.000 loại lễ hội, đòi hỏi sự quan tâm và kiểm soát hợp lý từ các cơ quan chức năng để bảo tồn và phát triển bền vững di sản văn hóa quý giá của dân tộc.