Dự thảo Luật Đường bộ đang lấy ý kiến nhân dân, Bộ GTVT đề xuất, thời gian lái xe liên tục không quá 4 giờ. Trong khoảng thời gian từ 22 giờ 00 ngày hôm trước đến 6 giờ 00 ngày hôm sau, thời gian lái xe liên tục không quá 3 giờ, thời gian nghỉ giữa hai lần lái xe liên tục trong thời gian này tối thiểu 30 phút.

Hiện nay, tình trạng tai nạn giao thông (TNGT) liên quan đến lái xe vào ban đêm đang ngày càng trở nên đáng lo ngại. Với mục tiêu tạo ra môi trường giao thông an toàn và bảo vệ sức khỏe của người lái, đề xuất giới hạn thời gian lái xe ban đêm dưới 3h được giới chuyên gia đánh giá là một biện pháp khả thi.

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia, qua phân tích trên 11.043 vụ TNGT xảy ra trong năm 2022, số vụ TNGT xảy ra vào ban đêm chiếm chủ yếu, trong đó có 40,33% số vụ xảy ra từ 16 giờ đến 22 giờ và 18,24% số vụ xảy ra từ 22 giờ hôm trước đến 4 giờ hôm sau. 

Dự thảo mới quy định trong khoảng từ 22 giờ ngày hôm trước đến 6 giờ ngày hôm sau, thời gian lái xe liên tục của tài xế không được quá 3 giờ

Nhiều vụ TNGT nghiêm trọng gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản đã xảy ra. Một trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do lái xe mệt mỏi, không tỉnh táo khi lái xe trong khoảng thời gian từ 18 giờ tối hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau. Bên cạnh đó, ban đêm là thời điểm mà việc tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm của lực lượng chức năng thường ít hơn, đường vắng tài xế chủ quan nên chạy quá tốc độ, vượt ẩu.

Các nghiên cứu về hiệu suất lái xe và tình trạng sức khỏe của người lái, lái xe trong khoảng 22 giờ đến 5 giờ sáng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Sự mệt mỏi và giảm tập trung do thể chất và tinh thần không đủ thời gian để phục hồi cơ thể, dẫn đến các sai sót nghiêm trọng trên đường.

Thực tế cho thấy, lái xe trong tình trạng mệt mỏi hoặc mất tập trung có thể dẫn đến TNGT nguy hiểm. Đặc biệt là vào ban đêm, việc giới hạn thời gian lái có ý nghĩa quan trọng. Ban đêm, tầm nhìn thường bị hạn chế và sự tập trung của lái xe có thẻ giảm đi, làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.

Như lời một tài xế khách đường dài nói: “Giấc ngủ đêm là ngon nhất, nhưng phải cầm vô-lăng. Ban ngày thì ồn ào, khó ngủ. Thức đêm nhiều nên mắt kém, thường cay xè. Thần kinh căng thẳng, chân tay yếu hơn vì suốt ngày ôm vô-lăng mà ít vận động”.

Tức là, đề xuất này hướng đến việc bảo vệ sức khỏe của người lái xe. Việc giới hạn thời gian lái xe, giúp giảm nguy cơ mệt mỏi quá mức, rối loạn giấc ngủ và các vấn đề sức khỏe khác cho người tham gia giao thông.

Các doanh nghiệp vận tải lớn, nếu di chuyển đường dài, phần lớn vẫn bố trí hai lái xe vào ban đêm. Do đó, quy định mới theo đề xuất của dự thảo sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Việc siết thời gian làm việc của lái xe vào ban đêm về cơ bản sẽ giúp giảm thiểu TNGT.

Liên quan đến vấn đề này, khi trao đổi với truyền thông, PGS.TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu GTVT Việt Đức (Đại học Việt Đức) cho biết: “Dự thảo là một phần quan trọng để đảm bảo an toàn giao thông và sức khỏe của lái xe, cũng như người tham gia giao thông khác”.

Cần có các biện pháp hỗ trợ như cung cấp dịch vụ giao thông công cộng đêm, định kỳ kiểm tra tình trạng lái xe và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ thông tin liên quan đến thời gian lái xe cũng cần được xem xét

Chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh cũng cho rằng: “Ban đêm đường vắng cũng dễ tạo tâm lý chủ quan khiến tài xế chạy ẩu, chạy quá tốc độ, lấn làn gây các vụ tai nạn. Lái xe ban đêm được nghỉ ngơi 15-20 phút sau 2-3 giờ làm sẽ giúp họ tỉnh táo, hạn chế va chạm giao thông”.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam lại khuyến cáo đề xuất này sẽ làm tăng  áp lực ùn tắc giao thông, tăng nguy cơ TNGT khi khiến một lượng xe chuyển sang khung giờ 6 giờ 00 – 22 gừi 00. Ông nói, nhiều đơn vị vận tải có thể phải bố trí thêm một lái xe, trong khi việc tuyển dụng lái xe rất khó khăn, riêng tại TP HCM, lái xe đầu kéo kéo sơmi rơ moóc đang thiếu 10-20%. Cần cân nhắc nghiên cứu thí điểm để đánh giá tác động trước khi đưa vào Luật”.

Như vậy, để thực hiện được đề xuất này hiệu quả, cần phải đảm bảo sự hỗ trợ hợp lý từ phía cơ quan quản lý và ngành công nghiệp vận tải và cộng đồng. Trong đó, cũng cần cân nhắc để tránh ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của các đơn vị vận tải.

Đồng thời, có các biện pháp hỗ trợ như cung cấp dịch vụ giao thông công cộng đêm, định kỳ kiểm tra tình trạng lái xe và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ thông tin liên quan đến thời gian lái xe cũng cần được xem xét.

Tóm lại, đề xuất giới hạn thời gian lái xe vào ban đêm xuống 3 giờ là một biện pháp quan trọng để cải thiện ATGT và bảo vệ sức khỏe của người lái. Nếu dự thảo này nhận được sự phối hợp đồng bộ và quyết liệt trong thực hiện, chúng ta có thể xây dựng được một môi trường giao thông an toàn, bền vững cho tương lai.